Wereld der demonen

I DE MACHTEN

11 Doet aan de gehele wapenrusting Gods, opdat gij kunt staan tegen de listige omleidingen des duivels.

12 Want wij hebben den strijd niet tegen vlees en bloed, maar tegen de overheden, tegen de machten, tegen de geweldhebbers der wereld, der duisternis dezer eeuw, tegen de geestelijke boosheden in de lucht. (Ef. 6:11,12)

De wereld is een groot strijdtoneel. Zeker ook in deze tijden. Denkt u maar aan Oekraïne, aan Gaza (Hamas), aan Afrika (Boko Haram), aan Irak (Is).

We spreken meestal in verkeerde zin hierover. We hebben het over de mensen die strijden: over Poetin, Netanjahoe, Al Quaida, enz. Paulus blikt verder, blikt er doorheen. Hij typeert de strijd niet als een strijd tegen vlees en bloed. We hebben in eerste instantie niet met mensen te maken.

Ook in kerkelijke kringen gaat het te vaak over mensen.

Over theologen bijvoorbeeld, of over predikers. Nu kan dat ook bijna niet anders. Deze zijn immers de dragers van geestelijke machten. Zoals de Satan zich hulde in de slang, zo verbergen de demonische machten zich in mensen. Ze hullen zich in toga’s en ambtsgewaad. Dat maakt het dan ook veel ernstiger. Dus moeten we wel spreken over Poetin of over Kuitert, maar zij worden gedreven door geestelijke machten op de achtergrond.

Waag het maar niet om in een menselijk conflict op te merken dat in iemands streven een list van de duivel is te vinden. Het mondt uit in de hoogste verontwaardiging. Toch moeten u en ik bedenken dat de duivel heel vaak listig gebruik maakt van onze woorden en daden. Hiermee wil ik alleen maar duidelijk maken dat het niet alleen denkbaar, maar dat het ook gebruikelijk is dat de satan zich hult in onze handelingen. Hoezeer schokkend dit ook is. Petrus was zelfs een satan voor Jezus.

In de tekst hierboven, krijgen we een indruk van de machten die schuil gaan onder de mantel van gewone mensen, van vlees en bloed.

We kunnen allereerst zeggen dat het een geweldig leger is. Indrukwekkende en vreselijke namen worden hen gegeven. Het zijn geen schimmige geesten, geen loze gedachten of ideeën. Nee, het zijn leiders en dictators in het rijk der geesten. Machten, overheden, geweldhebbers overheden…..

Stel u voor dat het IS-leger zich bevond aan de grenzen van uw dorp. Of dat Nederland onder vuur zou liggen van Russische atoomkoppen. In die sfeer dienen deze machten zich aan. In zo’n strijd gaat het onvoorwaardelijk over capitulatie of mobilisatie.

Het is gelukkig al vele jaren vrede in ons land. We kunnen de zegen daarvan nauwelijks genoeg waarderen. Ouderen herinneren zich nog hoe anders het was in de dagen van de bezetting. Steden als Dresden en Berlijn vertoonden lang de diepe sporen van vernietiging en verwoesting. Beelden uit Irak, waarin mensen openlijk onthoofd worden, doen ons huiveren.

Maar beseffen we wel voldoende, dat het ook in Nederland niet anders gesteld is? De strijd is bij ons weliswaar geestelijk van aard, maar de heftigheid en de gruwelijkheid is er niet minder om. Ook in Nederland vallen er dagelijks velen onder de guillotine van de verleidingen en verzoekingen.

Er is onder ons volk enig besef gekomen van de wereld der geesten. Oude vormen van bijgeloof keren terug, occulte machten zijn aanwezig in de gestalten van heksen en magiërs, waarzeggers en handlezers. Astrologie en sterrenbeelden bevolken rubrieken in tijdschriften. Er zijn uitzendingen over het zwarte gat, er zijn begraafplaatsen waar zielen nog steeds ronddwalen over de zerken; tenminste, mensen geloven (ten onrechte) dat dat zo is.

Is dit alles niet een bewijs dat er een andere wereld bestaat dan de zichtbare? Ik bedoel nu niet de geestelijke wereld van hemelse machten. Het gaat nu over de vernietigende kracht van de hel en haar trawanten. De games van onze kinderen worden pas interessant als er spooksels en schimmige verschijningen opduiken. Hoe zal het er uit zien in Nederland, als deze generatie volwassen is geworden? Hoe groot is de tol die we betalen aan het vergeten van de enige ware God, Die Zijn Heilige Geest naar de wereld zond als de grote Trooster?

Paulus geloofde ook in de duivel en in de hel. Gods Woord spreekt er op vele plaatsen over. Maar Gods Woord spreekt erover als vijanden en tegenstanders van het Koninkrijk der hemelen. Het Christelijk geloof heeft een integraal en algeheel overzicht van de fronten. Ze weet van licht en duisternis. Onze moderne mensheid heeft slechts zicht op geesten die noch goed noch kwaad in hun schild voeren; men ziet hen soms als vrienden, soms ook als een bedreiging. Maar er is geen sprake van een duidelijk vijandbeeld.

Onze tekst vat heel die duistere wereld samen onder het hoofd van de listige omleidingen des duivels.

De aanduiding "duivel” is ons allen bekend. Deze aanduiding zegt ons niet veel. We krijgen hooguit een onbehaaglijk gevoel, als het over de duivel gaat. In het Grieks vinden we echter een aanduiding, die meer duidelijk maakt over de aard van de Boze. We vinden hier het woord "diabolos”, wat in verband staat met een werkwoord wat betekent: uit elkaar gooien, verstrooien, uiteenwerpen. U begrijpt wat het betekent als zo’n verstrooiende macht tussen man en vrouw in het huwelijk in komt te staan. Hij zet echtgenoten tegen elkaar op, hij sticht verdeeldheid en zaait onrust en haat, de een tegen de ander. Een trefzekere aanduiding van de duivel, die in Genesis 3 tussen God en Zijn schepping in kwam te staan, die God en mens tegen elkaar deed opstaan. Het is niet moeilijk om in kerk en wereld de invloeden van de diabolos te ontdekken.

De woorden "listige omleidingen” vormen de vertaling van een Grieks woord, dat ons woord "methode” heeft opgeleverd. We kunnen denken aan omleidingen, zoals wij die kennen in het wegverkeer. Het woord "misleidingen” kan nog beter hier dienst doen. De duivel gebruikt bepaalde methoden. Als een leger gebruikt maakt van verborgen codes of methoden, dan kunnen we denken aan bijvoorbeeld een hinderlaag of een krijgslist. Deze aanduiding in vers 11 betekent al niet veel goeds, als Paulus deze woorden boven het strijdtoneel zet.

Er volgt nog een reeks van aanduidingen.

Meerdere woorden brengen ons in de sfeer van regeringen en grootmachten. Dat zijn blijkbaar broeinesten van geestelijke concentraties. Het is begrijpelijk dat de duivel zich vooral richt op overheidspersonen. Als hij Obama kan beïnvloeden, breidt zijn invloed zich uit als een olievlek.

Gods Woord brengt ons hier op het politieke vlak. We weten dat de profeten in het OT heel vaak hun lens gericht hadden op de volkeren rondom Israël. Ze hielden zich, meer dan wij, bezig met de vaart der volkeren.

Gods kinderen lezen de krant, met de Bijbel ernaast. Van groot belang is dan al, welke krant. Maar we houden de ontwikkelingen bij. Vanuit geestelijk perspectief. In deze laatste dagen is het nieuws nauwelijks bij te benen. Wat betekent in geestelijk opzicht de kloof tussen de EU en Rusland? Wat te denken van de Islamitische staat (IS)? Merken we niet op dat onze landelijke overheid een anti-beweging is tegen God? Een belangrijke vraag is dan in hoeverre we medewerking verlenen kunnen aan zulke machten.

Vooral het volk Israël zal in onze gedachten het wereldtoneel bepalend beïnvloeden. En, in welk licht staan al deze dingen als we het laatste Bijbelboek hierbij opslaan?

Het is niet gemakkelijk om hier echt Bijbels zicht op te hebben. Er heerst op dit terrein grote verwarring, met name als het gaat over Israël. Paulus heeft de strijd (!) tegen de overheden, de machten. Hij ziet geestelijke invloeden achter Jeruzalem en achter Rome. Deze overheden hadden zich gekeerd tegen Jezus. Hand in hand gaande, kruisigden zij Hem. Dat is bepalend voor onze houding tegenover deze machten. Er is niet altijd een vijandelijke verhouding met elke overheid, er is wel altijd een vijandelijke sfeer rond de geestelijke machten op de achtergrond. Maar ook hier geldt wel dat we de strijd niet hebben tegen vlees en bloed; we strijden niet tegen de persoon van Rutte of Timmermans.

Een voorbeeld: we kunnen, met de massa, van mening zijn dat Rusland behoort tot de ergste vijanden. We denken dan ook aan de tijd, toen het land de Christenen op de meest wrede wijze heeft vervolgd.

De koude oorlog is nu weer terug. Maar Rusland is niet meer het land van destijds. Er heerst nu geen bloedige vervolging meer. In Nederland daarentegen groeit wel zeker een antichristelijke gezindheid. Het klimaat in ons land is geestelijk niet beter dan in Rusland, zeker niet als we ook onderwerpen als homoseksualiteit in de discussie betrekken. Het is niet denkbeeldig dat de kerk in moeilijke dagen zou moeten vluchten naar streken als Rusland en China. Zo wisselen de tonelen.

De Kerk moet echter geen politiek bedrijven, zeker ook geen politieke prediking voorstaan. Dit verschijnsel houdt in dat voorgangers spreken over de politiek, los van de Bijbel, om de maatschappelijke zaken zelf. De Kerk echter houdt de vinger aan de politieke pols vanuit Gods Woord, vanuit de tekenen der tijden, als aankondigingen van de wederkomst.

Dus het journaal maar bijhouden en het nieuws volgen op radio 1? Ja, maar dan wel vanuit het oogpunt om te zien welke kant we juist niet uit moeten denken! De media kunnen ook al snel instrumenten zijn tegen God en Zijn Woord. Zij hebben bijna nog meer macht dan de politici. Laat u juist niet zo maar leiden door verslaggevers en reporters, door de NOS of de EO. Blijf zelfstandig denken, blijf Bijbels denken. Wij hebben de strijd…….!

Deze strijd zal doorgaans defensief zijn; de duivel is de aanvaller, de diabolos. Is er ook sprake van een offensief? Denk dan aan demonstraties en petities, enz.? Dat kan zeker wel. In ieder geval drijven deze overwegingen ons wel uit de binnenkamer naar buiten. Niet de barricaden op, maar wel de strijd voeren in en buiten de binnenkamer.

Met de volgende aanduiding (duisternis dezer eeuw) wordt de geschiedenis van deze wereld beschreven en weergegeven. Eens was er duisternis op de afgrond. Maar de Heere sprak: Daar zij licht. Sindsdien baadt de wereld in het zonlicht. Toch duisternis?

Als Jezus Zichzelf het Licht der wereld noemt, duidt dat op geestelijke verlichting. Feitelijk is niet de zon ons licht, waarbij we echt leven. Het gaat om God, in Wie gans geen duisternis is. Het onbekeerde leven is enkel duisternis. Gods Kerk is getrokken uit die duisternis. Deze duisternis is doorgedrongen tot het verstand van de mens; hij is daarin verduisterd. Het donker staat in verband met de dood en de duivel. Gruwelijke machten. De duisternis op Golgotha tekent de absolute duisternis. Daar wordt geleerd waarom het zo donker is en hoe het licht worden kan in je leven. Daar wordt zichtbaar hoe vreselijk die duisternis is, zo maar midden op de dag, als de zon normaal schijnt.

In deze duisternissen raak ik de weg kwijt. Het kan zijn dat ik elk moment in een ravijn stort.

De duivel stelt zich tegen God Die een Licht is, tegen Christus Die het Licht der wereld is. De strijd tussen licht en duister is ongekend hevig. Duisternis is de baarmoeder van angst, van onkunde, van dwaling, van kwaad, van de dood. Denk hoe dieven in een donker huis kunnen rondsluipen; zij hebben juist de dekmantel van de nacht nodig. Bezie ook zo hoe de duisternis het onheilspellende en het boosaardige bewerkt. Wat moet de drie-urige duisternis niet een huiveringwekkende beleving zijn geweest. Wat zal eens de buitenste duisternis niet gruwelijke zijn. Kan iemand in het stikdonker schrijven? Onmogelijk. Bij alles wat we doen, hebben we licht nodig. De duivel heeft daarentegen juist de duisternis nodig, anders kan hij zijn werk niet doen.

Stel eens dat er plotseling geen netstroom meer zou zijn in Amsterdam, dan viel alles donker. Daar heeft nu de duivel schik in. En wat zouden in zo’n geval allerlei criminelen hun kansen pakken…. Hoe grijpt de duivel zijn kansen in een donkere wereld, een donkere kerk, in een verduisterd hart. Daarom, als u deze rampen wilt ontgaan, ontsteek dan het licht der kennis in uw hart. Hoe kunt u dat doen? Door het Woord aan te grijpen, door tot Jezus te gaan, door de Geest te laten werken in uw hart.

Paulus zegt hier dat we de strijd hebben tegen de duivel, tegen de machten van de duisternis. Deze strijd kunt u alleen voeren met de wapenen des lichts. U hebt te oorlogen tegen de zonde, maar ook tegen de duistere machten, tegen de duivel. En als de duivel strijdt, doet hij dat door juist de bronnen van onze verlichting te doven; bronnen zoals de kennis van Christus en de kracht van het Woord.

We kunnen de machten der duisternis ook lokaliseren en nader beschrijven. Ze heerst daar waar de blinde heidenen hun afgoden dienen, ze heerst in Moslimgebieden, waar de donkerte zich wapent met bloed en tranen, ze kan ook kerken van orthodox geloof beïnvloeden.

Wat heeft de prins der nachten ook een invloeden in de harten van Gods volk, waar het soms zo klagelijk donker kan zijn. Kortom, waar is de duivel niet? Waar worden we niet gehinderd door de duivel?

Tenslotte noemt Gods Woord hier ook de geestelijke boosheden in de lucht.

We zouden deze geestelijke boosheden heel modern en eigentijds kunnen duiden en uitleggen.

De jongste ICT-dromen spreken over de cloud. Een ietwat denkbeeldige voorstelling van zaken. We kunnen onze data in de cloud opslaan. Wat er precies onder verstaan wordt, is mij niet helder. Maar zoveel is duidelijk, dat het in de lucht zit. Deze uitdrukking komt momenteel ook voor in een reclamespot van de digitale radio. "Het zit gratis in de lucht”, zo wordt dan gezegd. Inderdaad, alles lijkt momenteel in de lucht te zitten. We gebruiken die uitdrukking ook wel eens: het zit in de lucht, d.w.z. iedereen heeft het erover of: je komt het overal tegen. Radiogolven en video kunnen zo maar draadloos, in de lucht, in de ether verplaatst en geactiveerd worden. Prachtig, zo zegt de moderne zakenman. Hij beseft echter nauwelijks welke gevaren deze opslag verbergt voor zijn gegevens. Wij beseffen ook niet hoe gevaarlijk het is, als demonische golfstromen in de lucht zitten. Het is levensgevaarlijk als er asbest in het milieu is terecht gekomen. Je ademt het in en het doet zijn werk in je longen. Op deze onzichtbare en ongrijpbare manier doet de duivel zijn werk in je hart. Het zit overal, het zit in de lucht. Het zit in de kiosk, waar goddeloze lectuur wordt aangeboden. Het doorkankert de moderne literatuur van deze dagen. Het heeft zich meester gemaakt van alle radio- en TV stations. Het zit in de inkt van de krant die u leest. Het kan zelfs de zuiverheid van de preek die u hoort, aantasten en verontreinigen. Is dit niet onheilspellend? De agenten van de duivelse KGB zitten overal. Er is niets verborgen in het tijdperk van 1984. Big brother is watching you, maar ook: big brother is bezig u langzaam te vergiftigen. Het kan, jongelui, concreet te maken hebben met de webcam die je zo nodig moest hebben. Een geweldig instrument voor de duivel. De communicatie loopt langs twee richtingen; er komt allerlei binnen en er gaat allerlei uit. De TV brengt alleen binnen, Internet haalt ook van alles weg uit je privésfeer. Dit dataverkeer, je kunt het gerust geloven, is doorademt door de draadloze propaganda van de duivel. En zeker, er komen ook heel veel goede dingen naar je toe. Jazeker, maar was dat nu maar niet zo. Mensen prijzen soms de vruchten van de moderne uitvindingen, maar het zou makkelijker zijn als deze kanalen alleen maar goddeloze propaganda maken. Er zitten ook geestelijke rijkdommen in de lucht. Dat maakt het dan juist zo moeilijk. Noem nu eens echt de zegeningen van internet. Zeker, je kunt nu overal allerlei preken horen en dat kan een zegen zijn. Maar hebben we die zegen nodig? Kon u niet op andere manieren ook het Woord bereiken?

Dit zo zijnde, zal een goed filter, een geestelijke hoge drempel wel hard nodig zijn. Pascontrole en vragen naar de identiteit van je medemensen, dat hebben we nodig.

Maar, in de tijd van Paulus was dit allemaal nog niet aan de orde. Wat bedoelde hij dan met de woorden uit onze tekst? Het heeft te maken met de wereld der geesten. Zij verplaatsten zich onzichtbaar. Het ligt voor de hand hierbij aan de lucht te denken, aan de atmosfeer die ons omgeeft. Piretty schreef een boek over een bepaalde strijd op een dorpsschool. Hij schetst dan de situatie zo dat op de ene hoek van het dak de demonen vergadering houden en op de andere hoek van het dak de goede engelen, die er gelukkig ook zijn. Beide groepen willen de mensen beneden hen beïnvloeden. Dat is wel een heel letterlijke en ietwat overtrokken voorstelling, zult u zeggen? Dat kan zo zijn, maar Gods Woord geeft eigenlijk wel aanleiding tot deze gedachte. Heidenen zien overal boze geesten. Dat kunt u gerust van hen overnemen. Alleen u mag daarbij geloven, dat er vele goede engelen zijn die uitgezonden zijn ter wille van hen die de zaligheid beërven. De engel des Heeren legert zich rondom degene die Hem vrezen. De genoemde Amerikaanse literatuur kan ons helpen om wat realistischer te denken over de wereld der geesten.

De Christenheid begeeft zich in ongekend grote gevaren, als ze deze wereld der boosheden niet in het vizier heeft. Ze bedreigen u en jou. Wapen je daartegen. Waarom is de moderne mens zonder God zo overgegeven aan allerlei duistere en bijgelovige denkbeelden die rondspoken in zijn hart? Waarom zijn er zoveel duistere games, waarmee jongeren hun geest beïnvloeden? Men zegt dat de moderne oorlog niet meer gevoerd gaat worden met tanks en infanterie, maar juist veel meer met computers en smartphones. Geloof deze waarschuwingen.

Maar, de duivel heeft gen mobieltje nodig om uw geest binnen te dringen. Hij bedient zich daar wel van, maar ook zonder die middelen breekt hij wel in. Daarom moeten we de gevaren nog ernstiger tekenen. Hij bereikt u ook wel als u de Bijbel in de hand hebt. Toch, al kan dat zo zijn, u hebt wel een wapen in handen. Een psalmen CD kan de duisternis op afstand houden.

De strijd strijden met behulp van de goede geesten die de Heere uitzendt en vooral met behulp van de Heilige Geest. Wat is Zijn Persoon dan troostrijk en verblijdend. Hoe heerlijk als er engelen in onze erediensten zijn.

Zo kom ik dan tenslotte te spreken over de grote Bondgenoot. Paulus geeft hierna in de tekst aan dat er en deugdelijk harnas is. Die bewapening behoort ook bij het spreken over de geestelijke strijd. Ik noemde de wereld zoeven bijgelovig. Oude tijden van het heidendom komen weer terug. Toen het Christendom zijn intrede deed in Europa, verdwenen allerlei angsten voor duivelen en geesten. Pleit ik echter nu toch weer voor een geloof in deze machten? Jazeker, dat doe ik, maar de nood van Europa is niet dat het in occulte geesten gelooft, maar dat het geloof in de goedde Geest des Heeren, de Heilige Geest, kwijt is. Dan behoor je tot de verliezers. Dan ben je je Bondgenoten kwijt. Dat is het probleem.

Het geloof kent de Bondgenoot, kent de Drieenige God. Paulus kon de adder van zijn hand in het vuur afschudden. Gods volk is verlost van de angst. Kennen wij die verlossing?

II DRIE BEESTEN

Openb. 12,13

1 ¶ En er werd een groot teken gezien in den hemel; namelijk een vrouw, bekleed met de zon; en de maan was onder haar voeten, en op haar hoofd een kroon van twaalf sterren;

2 En zij was zwanger, en riep, barensnood hebbende, en zijnde in pijn om te baren.

3 En er werd een ander teken gezien in den hemel; en ziet, er was een grote rode draak, hebbende zeven hoofden, en tien hoornen, en op zijn hoofden zeven koninklijke hoeden.

Onder de draak moeten we allereerst de duivel verstaan (12:9); de satan neemt hier de gestalte aan van het Romeinse rijk (zo vooral Poole); de St. Vert. denkt hier vooral aan de satan. Van Kooten vermeldt hierbij ook dat de duivel door heel de HS heen, ook in het OT, onder de gedaanten van de draak of de slang wordt aangeduid. Hij betrekt hierbij ook de Leviathan, Rahab en Behemoth.

Zeven is het getal van de volheid; moeilijk te verstaan dat het hier aan de duivel wordt toegekend. Denk aan het verband met de zeven geesten. Maar ook: de stad Rome was gebouwd op zeven heuvelen.

Het getal tien ziet op het wereldomvattend karakter van de duivelse aanspraken. Het is het getal van de aarde. De hoornen zien op het imperialistisch streven van de duivel. Ook op het geweld, dat hij gebruikt.

1 ¶ (12-18) En ik stond op het zand der zee. (13-1) En ik zag uit de zee een beest opkomen, hebbende zeven hoofden en tien hoornen; en op zijn hoornen waren tien koninklijke hoeden, en op zijn hoofden was een naam van gods lastering.

Poole betrekt dit tweede beest op de antichrist, die zich in meerdere gestalten openbaart.

De antichrist is voor hem en the best interpreters de paus.

Gill geeft een uitgebreide beschrijving van de politieke toestanden rond het Romeinse rijk (tot aan de aanval van de Gothen en de Vandalen toe); hij ziet dit tweede beest als de antichrist.

De Kanttekeningen betrekken dit beest op vooral de macht van het Romeinse rijk.

Van Kooten noemt de antichrist hier niet; hij denkt aan een openbaring van de vele wereldmachten die zich door de eeuwen heen tegen Christus verzet hebben.

11 ¶ En ik zag een ander beest uit de aarde opkomen, en het had twee hoornen, des Lams hoornen gelijk, en het sprak als de draak.

Bij dit derde beest denken de Statenvertalers aan de antichrist.

Poole wijst naar de antichrist, maar hij ziet de drie beesten als één beest? In ieder geval komt hier ook weer de paus ter sprake; dat is voor zijn tijd een plausibele gedachte. Gill: hetzelfde beest als in 13:1, maar in een andere vorm.

Van Kooten is niet duidelijk in de verklaring van deze drie beesten. Ik maak uit zijn woorden op dat het tweede beest de antichrist is en het derde beest in de valse profeet.

Hij ziet in dit geheel een imitatie van de Goddelijke Drieenheid.

Het eerste beest straalt slechts gewelddadigheid uit. Het is rood gekleurd (bloed) en de hoornen spreken hier ok over. Dit eerste beest is de duivel zelf.

Satan is het tegenbeeld van God.

De grootst mogelijke tegenstelling. Licht en donker, Goed en kwaad, hemel en hel, Voordeel en oordeel, Liefde en haat, enz.

Hoe blijkt, juist uit de tegenstelling met deze draak, de goedheid van God. Een oneindige Bron aller goeden. Is God dan niet rechtvaardig en soeverein? Zeker, maar dat alles gaat hand in hand met liefde en goedheid en genade. Vanuit deze draak kan een lofzang gezongen worden op Gods genade.

Maar wat is de zonde dan toch ook vreselijk, wat is de duisternis verschrikkelijk. Bezie slechts de gestalte van dit monster.

Wat zouden we vanuit deze tegenstelling moeten besluiten tot een hartelijke keuze. Waar gaat nu ons hart naar uit?

Hoe ernstig is de zonde, want deze is niet anders dan dat we een keus maken voor de duivel, voor draak. Hier komt de keus van Mozes naar ons toe: voorgesteld het Leven en dood, de Zegen en de vloek. Kies dan het Leven!

Hier komt ook de Kerk aan bod. De vrouw, bekleed met de zon. Een heel ander beeld. Een vrouw in nood, in lijden, maar in een gezegende nood. Is dit het volk Israel? Is het Maria? Van Kooten denkt aan het levende Sion, zoals Paulus haar noemt "ons aller moeder” (Gal. 4: 26; zie ook Jes. 54:1; 66:7-9). Deze Kerk is de moeder van Israel alsook van de gelovigen uit de heidenen, de Kerk.

Nu wordt er in vers 17 gesproken over de overigen van haar zaad; dit betekent dat we hier uiteindelijk bij deze vrouw toch moeten denken aan de Kerk. Deze overigen bewaren de geboden Gods en het getuigenis van Jezus Christus.

Ook de vrouw heeft wereldomvattende betekenis. Het wordt alleen heerlijker en rijker beschreven. Zon en maan, de twee lichtdragers van deze aarde, omgeven en verlichten haar. Enkel licht en straling. Warmte en leven, vreugde en geluk. De Kerk staat weer in harmonie met de schepping. Satan bracht de vloek over de wereld.

De kroon van 12 sterren kan duiden op de 12 patriarchen, vooral ook op de 12 apostelen.

In welke zin kan nu gezegd worden dat deze vrouw de Messias baart? Brengt de Kerk Jezus dan voort? Zo kunnen we dat zeker zeggen van de dagen van het OT. De overigen van haar zaad kunnen ook de heidenen zijn, die in Israel ingelijfd worden.

Dan haar Kind. Hierover geen twijfel. Zijn grootheid wordt hier beschreven: Hij zal al de heidenen hoeden. Zo, in deze heerschappij, wordt hier Christus getekend. Dat kleine Kind, vergelijk het eens met die drie beesten. Maar dit Kind wordt wel geplaatst in de hemel. Hier een weg omhoog, die de wereld niet kent. De drie beesten komen op uit de aarde en de mensheid.

In dit wegrukken ligt een onzichtbare macht, de almacht Gods. Hij neemt Jezus op naar de hemel. Waartoe kwam dit Kind ter wereld? Wat gebeurde er tussen Kerst en Hemelvaart? Kunnen we hier ook aanwijzingen voor vinden in de tekst? Het kruis komt hier niet expliciet ter sprake. Wel de troon. Of we zouden kunnen denken dat dit Kind ook deelt in

het lijden van de vrouw. Zij vlucht in de woestijn, haar Kind komt in de hemel, op grond van Zijn volbrachte offer. Zo mogen we hier de glorie van Christus duiden. De beweging gaat van God, van Boven, uit.

Vers 11 zegt dat nu de satan uit de hemel geworpen is. Het Kind omhoog, de satan omlaag. Door het bloed des Lams. Door lijden en voldoening, door sterven en opstanding.

Openb. 12:1 

TEGENGESTELDE KRACHTEN

1 ¶ (12-18) En ik stond op het zand der zee. (13-1) En ik zag uit de zee een beest opkomen, hebbende zeven hoofden en tien hoornen; en op zijn hoornen waren tien koninklijke hoeden, en op zijn hoofden was een naam van gods lastering.

2 En het beest dat ik zag, was een pardel gelijk, en zijn voeten als eens beers voeten, en zijn mond als de mond eens leeuws; en de draak gaf hem zijn kracht, en zijn troon, en grote macht.

3 En ik zag een van zijn hoofden als tot den dood gewond, en zijn dodelijke wonde werd genezen; en de gehele aarde verwonderde zich achter het beest.

4 En zij aanbaden den draak, die het beest macht gegeven had; en zij aanbaden het beest, zeggende: Wie is dit beest gelijk? wie kan krijg voeren tegen hetzelve?

5 En hetzelve werd een mond gegeven, om grote dingen en godslasteringen te spreken; en hetzelve werd macht gegeven, om zulks te doen, twee en veertig maanden.

6 En het opende zijn mond tot lastering tegen God, om Zijn Naam te lasteren, en Zijn tabernakel, en die in den hemel wonen.

7 En hetzelve werd macht gegeven, om den heiligen krijg aan te doen, en om die te overwinnen; en hetzelve werd macht gegeven over alle geslacht, en taal, en volk.

8 En allen, die op de aarde wonen, zullen hetzelve aanbidden, welker namen niet zijn geschreven in het boek des levens, des Lams, Dat geslacht is, van de grondlegging der wereld.

9 Indien iemand oren heeft, die hore.

10 Indien iemand in de gevangenis leidt, die gaat zelf in de gevangenis; indien iemand met het zwaard zal doden, die moet zelf met het zwaard gedood worden. Hier is de lijdzaamheid en het geloof der heiligen.

Het gaat in dit tweede beest om een openbaring van de antichrist. Hij wordt onderscheiden van de draak, van de duivel. Hij lijkt er sprekend op. Hij heeft geen zeven, maar tien koninklijke hoeden. We moeten bijna wel denken aan de vleselijke openbaring van de duivel zelf.

Het imiteert Christus; het is de antichrist (anti op te vatten als "in plaats van”). Zijn hoofden dragen slechts godslastering uit. Een vreselijk monster.

Incarnatie van de satan. Men zag hierin algemeen in Johannes’ dagen een verbeelding van het Romeinse rijk. Het beest lijkt op een panter, heeft poten als van een beer en de bek van een leeuw.

Het is niet moeilijk om andere gestalten uit de geschiedenis te noemen die gelijkenis vertonen met dit beest. Nero en met hem meer keizers, Hitler, Stalin. Toen Rome de protestanten vervolgde, lag het voor de hand hier te spreken over de paus. Het gaat in de antichrist soms om een persoon, zoals hier, maar elders wordt ook gesproken over vele antichristen (1 Joh.2:18).

In de Islamitische wereld is geen persoon aan te wijzen die lijkt op het hier beschreven beest. Voorts moeten we ervan uitgaan dat de antichrist in zijn volle openbaring nog moet komen, of althans, dat dit beest ook nu weer nieuwe verschijningen zal brengen.

Ook hier kan nu een lofzang niet achterwege blijven op de heerlijkheid van Jezus Christus.

Hij wordt genoemd het Lam. Die gestalte uit de schepping is geheel tegengesteld aan dit monster. Het Lam in al Zijn gewilligheid (Jes. 53), staande als geslacht, zoals Johannes Hem zag. Ook wel de Leeuw uit Juda’s stam, maar niet tot verwoesting, maar ter overwinning.

Dit Lam Gods gaf Zichzelf tot in de dood. Heeft integendeel juist God verheerlijkt. Hij was God en in die gedaante werd Hij gevonden als een Mens. Juist dat menselijke tekende des te rijker Zijn Middelaarsbediening. Niet gekomen om te verderven, maar te behouden. Welk een oneindig onderscheid.

Het hier beschreven beest is gruwelijk om te zien.Maar het zien op de verhoogde slang geeft genezing en herstel. Het beest stoot af, doet vrezen, maar het Lam trekt aan en wekt liefde. In Daniel 7, waar ook dieren (4) getoond worden (leeuw, beer, luipaard en anonymus), heeft het tweede dier, de beer, drie ribben tussen zijn tanden (Sta op, eet veel vlees). De openbaring van Christus krijgt juist tegen deze achtergrond een des te heerlijker betekenis.

Worden we hier niet voor de keus gesteld? Hebt u toch deze keus wel mogen maken? Spoort het ons niet aan Hem aan te nemen als een volkomen Zaligmaker? Is dan alles wat aan Hem is, niet gans begeerlijk?

We zien hier nu ook, in welke wereld we leven. De gehele wereld volgt dit beest. Ze vereren het als een god. Wie is dit beest gelijk?

Het komt door de grootheid van kracht en geweld, maar ook door allerlei andere dingen. Ook door bijvoorbeeld de ontdekkingen en de uitvindingen, waarmee de mens altijd weer een verkeerde richting kiest. Denk hier aan de technische intelligentie, aan de elektronica. Wat kan de mens veel. Terwijl het geen sterveling redden kan, maar integendeel, meesleept naar de afgrond. De computer en internet maken dat de gehele wereld dit beest zal aanbidden. Niets ontkomt meer aan de moderne big brother.

We moeten voorzichtig zijn om nu al een persoon aan te wijzen. Hij moet immers in zich verenigen zowel goddeloosheid alsook godsdienst (2 Thess. 2:4). Dan denken we aan sommige keizers, zoals Augustus. Wie is dit beest gelijk? Wat een macht!

De draak gaf hem zijn grote kracht en zijn troon.

Satan op de achtergrond. Hij geeft dit alles. Wonderlijke gedachte. Heeft de duivel zoveel macht? In vers 5 en 7 lezen we opnieuw van een gegeven en verleende macht. Geldt dit alles de duivel? Vers spreekt over de duivelse werken van dit beest en daaruit moeten we opmaken dat de satan zijn spel speelt. Maar natuurlijk staat God boven dit alles.

Deze verleende macht is voor een tijd (42 maanden). Welke periode wordt hiermee bedoeld? Dezelfde als de elders aangegeven periode van 1260 dagen of 3 ½ jaar. Dit is de tijd van de antichrist. Zie ook 11:2,3.

Letten we ook nog op het woord "aanbidden”, dat hier voorkomt.

Hier blijkt dat ook de wereld haar godsdienst heeft. U denkt dan aan de Islam of aan Rome wellicht. Maar denk ook aan de afgodische verering die de wereld toekent aan allerlei, zoals de homobeweging en Charlie Hebdo. Ik verbaas me erover dat begaafde en hoogintellektuele mensen zich zo kunnen bezig houden met werkelijk banale en feodale beginselen. Onze "waarden en normen” worden tot een nieuwe wet. Voetbal is godsdienst, zo zegt de wereld zelf. Destijds al werd de keizer van Rome als god vereerd. Het draaide voor de christenen om het al dan niet aanbidden van dit idool.

Dit gehele gedeelte lijkt een somber relaas over de macht van de antichristelijke wereld. Maar zie hier tussen de regels door telkens de almacht Gods en de rijkdom van Zijn dienst. We leren hier uit het tegenbeeld dat de dienst des Heeren bestaat in de ware aanbidding.

Dit deel eindigt met het Boek des levens. Lijft de uitverkiezing over als enige hoop, zeker.

Zonder die verkiezing geen bewaring en verlossing.

Openb. 13:11v

11 ¶ En ik zag een ander beest uit de aarde opkomen, en het had twee hoornen, des Lams hoornen gelijk, en het sprak als de draak.

12 En het oefent al de macht van het eerste beest, in tegenwoordigheid van hetzelve, en het maakt, dat de aarde, en die daarin wonen het eerste beest aanbidden, wiens dodelijke wonde genezen was.

13 En het doet grote tekenen, zodat het ook vuur uit den hemel doet afkomen op de aarde, voor de mensen.

14 En verleidt degenen, die op de aarde wonen, door de tekenen, die aan hetzelve te doen gegeven zijn in de tegenwoordigheid van het beest; zeggende tot degenen, die op de aarde wonen, dat zij het beest, dat de wond des zwaards had, en weder leefde, een beeld zouden maken.

15 En hetzelve werd macht gegeven om het beeld van het beest een geest te geven, opdat het beeld van het beest ook zou spreken, en maken, dat allen, die het beeld van het beest niet zouden aanbidden, gedood zouden worden.

16 En het maakt, dat het aan allen, kleinen en groten, en rijken en armen, en vrijen en dienstknechten, een merkteken geve aan hun rechterhand of aan hun voorhoofden;

17 En dat niemand mag kopen of verkopen, dan die dat merkteken heeft, of den naam van het beest, of het getal zijns naams.

18 Hier is de wijsheid: die het verstand heeft, rekene het getal van het beest; want het is een getal eens mensen, en zijn getal is zeshonderd zes en zestig.

De Kanttekenaren verstaan onder dit (derde) beest de persoon van de antichrist. Poole, ook Gill, ziet het tweede (vs 1) en het derde (vs 11) beest als de ene verschijning van de antichrist.

Van Kooten zie het wel als een ander beest. Hij spreekt in dit verband ook over een on heilige drieeenheid. Dit derde beest komt uit de aarde, heeft religieuze aspiraties, maar spreekt als de draak.

We kunnen het best spreken van de valse profeet. De geestelijke macht, die propaganda maakt voor de antichrist en tegelijk ok de antichrist is.

Het heeft hoornen als die van het Lam. Het spreekt als de draak. Wonderlijke combinatie! Ook hier weer de waarschuwing tegen verleiding onder de vlag van Evangelie. Dit beest staat voor de schijngodsdienst in allerlei gedaanten, voor valse christussen.

De nauwe betrekking tussen deze twee beesten is een duivelse parodie op de verbondenheid die er bestaat tussen Christus en Zijn Geest. Welk een nabootsing!

Kan het zijn dat de dodelijke wond van het beest, die genezen was (vers 12), ook een parodie is op de gekruisgde en de opgestane Jezus?

Dit derde beest maakt dat de aarde en die daarop wonen, het beest zullen aanbidden. Dit wijst op het universele rijk van de antichrist. Vanuit dit perspectief is er nog niet een heerser geweest, die de gehele wereld in zijn macht had. We kunnen dit wel zien in de keizers van Rome, die de gehele toenmaals bekende wereld beheersen. Let hier weer op het woord ": aanbidden”, in plaats van een ander begrip zoals: gehoorzamen. Politieke personen en feiten sturen op aanbidding aan. Dit verklaart ook het feit, dat wereldheersers geen plaats gunnen aan de ware religie. Zij eisen in werkelijkheid deze verering op voor zichzelf.

Dit derde beest doet grote tekenen en wonderen. Let daar op! We menen te vaak dat de satan geen wonderen kan doen, omdat God die alleen kan verrichten. De tovenaars in Egypte konden sommige dingen wel (stok werd slang), maar andere dingen niet. Dat zien we hier ook. We moeten daarom oppassen om allerlei wonderlijke dingen slechts te duiden als daden van God. Dat geldt m.i. ook voor het bevindelijke leven. De duivel kan teksten geven, hij kan het spreken Gods ot Zijn volk wonderlijke nabootsen. Het wonderlijke is dus geen teken dat alles van God komt.

De satan gebruikt listen; Paulus spreekt van zijn gedachten (2 Cor.2:11). Hier staat in vers 14 dat de satan verleidt.

Het slot van deze perikoop is moeilijk. Er wordt een teken gegeven aan degenen die het beest aanbidden. Het is bekend dat hieraan allerlei verklaringen gegeven worden; in evangelische kringen vooral. Gezien de huidige elektronische expansie zouden we ooit kunnen denken aan cijfers in een sofinummer of een persoonsnummer. Ook de betaalpassen e.d. kunnen hier in beeld komen. Christenen zijn getekend door het teken van de doop. De duivel geeft ook tekenen, die in omgekeerde zin voordelen in de wereld kunnen opleveren. Het lijkt me nu voor ons nog een verborgenheid. Het is wel angstig dat mensen onderhand kunnen betalen zonder pin, of met een vingerafdruk.

Ook het getal van het beest (666) stelt voor enerzijds vee; speculaties, anderzijds juist ook voor veel vragen.

Kanttekenaren: Dat is, een getal dat gerekend wordt door de letters van den naam eens mensen of ener orde van mensen naar de Hebreeuwse of Griekse wijze, die de letters van hun A B gebruiken om het getal uit te drukken; en hoewel hierover verscheidene verklaringen gedaan worden, zo is de oudste en waarschijnlijkste de verklaring van Irenaeus, die kort na den tijd van den apostel geleefd heeft, al 1450 jaar geleden, die dit past op het woord Lateinos, waarin het getal van 666 wordt gevonden. Hetwelk met de zaak zeer wel overeenkomt, alzo de paus zich uitgeeft voor het hoofd van de Latijnse Kerk, den godsdienst in de Latijnse spraak wil gepleegd hebben, en de oude Latijnse overzetting des bijbels voor geloofwaardig wil gehouden hebben.

Sommigen vatten het op als een jaartal. Anderen zien het als de demonische tegenhanger van de Goddelijke volheid: zeven is het getal van de volheid Gods, 6 is het getal van de mens. Van Kooten gelooft dat de antichrist t.z.t. vanzelf duidelijk zal worden.